رکوع در نماز

ركوع
یكى از اركان نماز ركوع است كه با كم و زیاد شدن آن ، خواه عمدى یا سهوى ، نماز باطل مى شود. كلمه ركعت كه در شمارش بخش هاى نماز بكار مى رود از همین واژه ركوع است . قبیله بنى ثقیف از پیامبراكرم درخواست كردند، در نماز ركوع و سجود نداشته باشند و مى گفتند: خم شدن براى ما عار است . آیه نازل شد: (وَ اِذا قیلَ لَهُمْ ارْكَعُوا لا یَرْكَعُونَ)⁽ هرگاه فرمان ركوع به آنان داده شود ركوع نمى كنند.
دیگران در برابر انسان هایى مثل خود خم مى شوند و تعظیم مى كنند، امّا شما تنها در برابر خالق خود خم شوید و تعظیم كنید.
وقتى آیه (فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّك الْعَظیمِ)نازل شد، پیامبر دستور دادند در ركوع خداوند را تعظیم كنید و این ذكر را در ركوع بگویید: ((سُبْحانَ رَبِّىَ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِهِ) در روایات مى خوانیم : ركوع نشانه ادب است و سجود نشانه قرب به خدا، و تا ادب را خوب انجام ندهید آماده قرب نمى شوید.
ركوع ، راهى براى توبه و استغفار و عذرخواهى به درگاه خداوند است : (فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَ خَرَّ راكِعاً وَ اَنابَ)
آثار ركوع
امام باقر علیه السلام مى فرماید: كسى كه ركوع خود را كامل انجام دهد از وحشت قبر در امان است .
هرچه در برابر خداوند بیشتر خم شویم ، قدرت برخورد با شیطان و شیطان صفتان را بیشتر خواهیم داشت . امام صادق علیه السلام مى فرمود: ركوع و سجود طولانى ، ابلیس را عصبانى كرده و مى گوید: واى بر من ! این مردم با اینگونه بندگى ، دیگر مرا اطاعت نمى كنند.
خداوند به فرشتگان مى گوید: ببینید بندگان من چگونه مرا تعظیم مى كنند و در مقابل من ركوع مى كنند، من نیز آنان را بزرگ خواهم كرد و به آنان عزت و عظمت مى بخشم .
امام صادق علیه السلام مى فرماید: ركوع و سجود طولانى در طولانى شدن عمر مؤ ثر است .
آداب ركوع
در روایات مى خوانیم كه رسول خدا علیه السلام در ركوع چنان كمر مباركش را كشیده و صاف مى نمود كه اگر قطره آبى روى كمرش مى ریخت وسط كمر مى ماند و به سمتى جارى نمى شد.
سفارش شده است در ركوع گردن خود را بكشید تا رمز این باشد كه من ایمان آورده ام گرچه گردنم در راه او برود.
از دیگر آداب ركوع آنست كه مردان آرنج ها را همچون بال پرندگان به بیرون دهند، نه آنكه به پهلوها بچسبانند. كف دست را به زانوها بگذاریم و انگشتان دست را باز كنیم . پاها در یك خط، نه جلو و نه عقب ، و میان دو پا به مقدار یك وجب فاصله باشد.
به هنگام ركوع نگاه به میان دو قدم باشد و پس از ذكر ركوع ، در همان حال ركوع بر محمّد و آل محمّد صلوات بفرستیم . البتّه تكرار ذكر ركوع حداقل سه مرتبه مورد سفارش و عنایت است .
ركوع اولیاى خدا
امام صادق علیه السلام مى فرماید: حضرت على علیه السلام به قدرى ركوع خود را طول مى داد كه عرق از ساق مباركش جارى مى شد.
خود آن حضرت در اوّلین خطبه نهج البلاغه مى فرماید: خداوند فرشتگانى دارد كه همواره در حال ركوعند و هرگز قیام نمى كنند.
البتّه در فرشته خستگى وگرسنگى مطرح نیست ، لذا انسان هاى عارف و عاشق كه چنین ركوع هاى طولانى انجام مى دهند، فرشتگان را به تمجید خود وادار مى كنند. این حالت اولیاى خداست ، امّا حال ما چطور؟ پیامبر اكرم در مسجد نشسته بودند، مردى وارد شد و به نماز ایستاد، اما ركوع و سجودش را ناقص و سریع انجام داد. پیامبر صلّى اللّه علیه و آله فرمودند: او همچون كلاغ نوكى زد ورفت ، اگر او با این نماز از دنیا برود بر دین من نمرده است .